Według raportu NASK „Nastolatki 3.0” ponad 40% polskich uczniów miało do czynienia z cyberprzemocą, a niemal co dziesiąty z nich doświadczył jej bezpośrednio. Cyberprzemoc nie jest odległym problemem – codziennie dotyka dzieci w wieku szkolnym, wywołując poczucie bezsilności, strachu czy wykluczenia. Co to jest cyberprzemoc i jak reagować, gdy dziecko staje się jej ofiarą? Sprawdź, jak świadomie chronić swoje dziecko.

Czym jest cyberprzemoc?

Cyberprzemoc to świadome i celowe działania polegające na zastraszaniu, ośmieszaniu, wykluczaniu lub nękaniu przez internet, smartfony czy media społecznościowe. W odróżnieniu od tradycyjnej przemocy cyberprzemoc może mieć miejsce 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu, a anonimowość sprawców utrudnia jej wykrycie i zatrzymanie. Najważniejsze, żebyś jako rodzic wiedział, czym jest cyberprzemoc i dlaczego stanowi tak poważne zagrożenie dla psychiki dziecka.

Rodzaje cyberprzemocy – poznaj najczęstsze formy

• Hejt – obraźliwe komentarze, wyzwiska, groźby publikowane na forach, w grach czy mediach społecznościowych.
• Ośmieszanie i kompromitowanie – rozpowszechnianie przerobionych zdjęć, filmów czy informacji ośmieszających dziecko.
• Izolacja/wkluczanie z grupy – celowe ignorowanie, wykluczanie z internetowych rozmów, grup klasowych.
• Podszywanie się pod osobę – kradzież tożsamości w sieci, publikowanie treści w imieniu dziecka.
• Wysyłanie przykrych, szantażujących wiadomości – przekazywanie gróźb, szantażu, nękanie przez komunikatory.

Znając rodzaje cyberprzemocy, możesz szybciej zauważyć, gdy Twoje dziecko doświadcza niepokojących zachowań online.

Dlaczego nie wolno ignorować cyberprzemocy?

Cyberprzemoc wywołuje silne emocje – strach, poczucie niemocy, wstyd, izolację od rówieśników, a nawet depresję czy myśli samobójcze. Dlatego tak ważne jest, aby nie zostawiać dziecka samemu z tym problemem i nauczyć je, jak reagować na cyberprzemoc.

Jak zapobiegać cyberprzemocy? Edukacja dzieci

Najlepszą obroną jest wiedza. Rozmawiaj z dzieckiem o tym, czym jest cyberprzemoc. Wytłumacz, że nie wolno udostępniać swoich danych obcym, a jeśli coś je zaniepokoi w internecie, powinno od razu zwrócić się do dorosłego – rodzica czy nauczyciela. Przypominaj, że każda nietypowa sytuacja czy obraźliwa wiadomość wymaga reakcji – nie wolno ich ignorować.

• Ustal z dzieckiem jasne zasady korzystania z internetu i komunikatorów. Zainspiruj się artykułem: Domowe zasady ekranowe: jak wprowadzić i przestrzegać?
• Zainstaluj filtry rodzicielskie, monitoruj aktywność dziecka w sieci. Pomocne mogą być wskazówki z tego artykułu: Kontrola rodzicielska – jak mądrze i stosownie do wieku ustalać granice?
• Zachęcaj do rozmowy o niepokojących sytuacjach.

Jak reagować na cyberprzemoc? 6 wskazówek dla rodziców

Gdy dowiesz się, że Twoje dziecko padło ofiarą cyberprzemocy, najważniejsze jest zachowanie spokoju i okazanie wsparcia. Dzieci często obawiają się, że rodzic zareaguje gwałtownie lub zabierze im dostęp do internetu. Dlatego na początku wysłuchaj je uważnie, bez oceniania i przerywania. Pokaż, że wierzysz w to, co mówi i że wspólnie poszukacie najlepszego rozwiązania.

1. Zabezpiecz dowody

Przechowaj wszelkie niepokojące treści – ściągnij pliki, zrób zrzuty ekranu wiadomości, komentarzy lub zdjęć. Zapisz daty i godziny zdarzeń, a także adresy stron lub nazwy kont. To może być kluczowe w późniejszym zgłoszeniu sprawy.

2. Zgłoś sprawę odpowiednim osobom i instytucjom

W przypadku treści publikowanych na portalach społecznościowych – użyj opcji „Zgłoś” lub skontaktuj się z administratorem serwisu. Jeśli zdarzenia dotyczą szkoły – poinformuj wychowawcę, pedagoga szkolnego lub dyrekcję. W razie poważnych gróźb, szantażu lub publikacji wrażliwych treści – zgłoś sprawę policji.

3. Wspieraj emocjonalnie

Upewnij dziecko, że nie ponosi winy za to, co się stało. Rozmawiaj o jego uczuciach, pomóż nazwać emocje (strach, wstyd, złość) i pokazuj, że są one naturalną reakcją. Podkreślaj, że cyberprzemoc może dotknąć każdego, i że wspólnie przejdziecie przez ten trudny czas.

4. Ucz dziecko konkretnych reakcji

Warto przećwiczyć różne scenariusze – jak odpowiedzieć na obraźliwą wiadomość (np. wcale nie odpowiadać, tylko zablokować nadawcę), jak korzystać z opcji blokowania i zgłaszania treści. Naucz dziecko, by nie wdawało się w konflikty w sieci, bo to często pogarsza sytuację.

5. Korzystaj ze wsparcia specjalistów

Jeśli widzisz, że dziecko ma trudności ze snem, straciło apetyt, jest przygnębione lub wycofane, skonsultuj się z psychologiem szkolnym lub prywatnym. Profesjonalna pomoc może zapobiec długotrwałym skutkom psychicznym.

6. Ustal plan na przyszłość

Po rozwiązaniu sytuacji porozmawiajcie o tym, co możecie zrobić, aby chronić się przed podobnymi incydentami, np. lepiej ustawić prywatność profilu, ograniczyć kontakt z nieznajomymi, regularnie „sprzątać” listę znajomych w mediach społecznościowych.

Pamiętaj – Twoja reakcja to nie tylko ochrona dziecka w danym momencie, ale także nauka umiejętności, które pomogą mu w przyszłości samodzielnie radzić sobie w świecie online.

Cyberprzemoc nie jest tematem tabu!

Cyberprzemoc to zjawisko, którego nie można bagatelizować. Wyposaż swoje dziecko w wiedzę, by nie czuło się bezsilne wobec ataku w sieci. Ty również bądź świadomym rodzicem – reaguj, wspieraj, edukuj, a Twoja troska może realnie chronić dziecko przed poważnymi konsekwencjami cyfrowej przemocy. Pamiętaj – cyberprzemoc nigdy nie powinna zostać bez reakcji, a Twoja postawa daje dziecku siłę do działania!